Virus & Viroïden
Naktuinbouw heeft een groot aanbod in virus en viroïden toetsen. Veel gebruikte technieken zijn ELISA en PCR. Voor ongeveer 70 virussen hebben we een ELISA-toets beschikbaar. Plantmateriaal kunnen we voor u toetsen op de aanwezigheid van virussen, viroïden of fytoplasma's met de modernste moleculaire technieken.
Schimmels
Voor het toetsen op schimmels wordt meestal gebruik gemaakt van de uitplaatmethode, gecombineerd met microscopische identificatie. Nieuwe DNA-technieken zijn er voor gevoelige detectie van bijvoorbeeld Fusarium-soorten in begonia, of ter bevestiging. Schimmelonderzoek kan ook op grondmonsters worden uitgevoerd, bijvoorbeeld voor Verticillium dahliae en pathogene Fusarium sp. voor asperge.
Bacterie
Zaad- en plantmateriaal kunnen we toetsen op de aanwezigheid van bacterieziekten en phytoplasma’s.. Methoden die Naktuinbouw onder meer gebruikt zijn: uitplaten, pathogeniteitstoetsen, immunofluorescentie (IF) en PCR.
Nematoden
Nematoden (aaltjes) kunnen grote schade veroorzaken in gewassen. Preventief onderzoek van grond, zaden, water en plantmateriaal kunnen erger voorkomen. Naktuinbouw biedt onderzoek aan op diverse plantparasitaire aaltjes die schade kunnen brengen aan uw gewassen. Zo kan bijvoorbeeld de aanwezigheid van Xiphinema- en Longidorus-soorten in grond worden vastgesteld. Dit doen we bijvoorbeeld voor de certificering Naktuinbouw Elite bij aardbei.
Voor de handel in plantuien(zaad) is voor stengelaaltjes (Ditylenchus dipsaci) een aaltjesvrijverklaring nodig. Ook andere gewassen moeten voor bepaalde exportbestemmingen een aaltjesvrijverklaring hebben. Naktuinbouw kan u daarbij van dienst zijn. Voor meer informatie neemt u contact opnemen met de administratie van Laboratoria.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Waar zie ik hoe groot mijn zadenmonster moet zijn?
Dit vindt u in de Tarieven Laboratoria 2023 op onze website achter de betreffende toets.
Waar zie ik welke toetsen jullie kunnen uitvoeren op mijn gewas?
In de Tarieven Laboratoria 2023 vindt u ons actuele portfolio. Voor de groentegewassen staat per gewas vermeldt welke toetsen we uit kunnen voeren. Voor plantmateriaal staat in een apart hoofdstuk welke toetsen beschikbaar zijn.
Heeft u vragen?
Neemt u dan contact op met team Support van het laboratorium: laboratoria@naktuinbouw.nl.
Kan ik ook weefselkweekmateriaal laten toetsen op pathogenen?
Al onze toetsen zijn gevalideerd op in-vivo-materiaal. Afhankelijk van de gebruikte toetstechniek kan ook in-vitro-materiaal getoetst worden. De PCR-techniek is zeer gevoelig en kan over het algemeen wel gebruikt worden. De ELISA-techniek is minder robuust en is af te raden. Laat bij voorkeur het uitgangsmateriaal toetsen. Of later nog een keer als de planten enkele weken in de kas gestaan hebben.
Welk type materiaal heb ik nodig voor virustoetsing op plantmateriaal?
Voor virustoetsing is jong volgroeid blad nodig.
Waar zie ik welk plantmateriaal ik moet laten toetsen voor diverse pathogenen?
Dit vindt u in de tarievenlijst op onze website bij de gewenste toets.
Welk plantmateriaal moet ik opsturen bij planten met symptomen?
- Neem monsters op een plek waar de nieuwe symptomen verschijnen. Laboratoriumonderzoek aan volledig afgestorven planten is vaak niet mogelijk.
- Neem een monster voordat een gewasbescherming is uitgevoerd. Bestrijdingsmiddelen doden of maskeren ziekteverwekkers en verstoren laboratoriumtoetsen.
- Bij onduidelijke symptomen stuurt u de hele plant op.
- Bij onduidelijke symptomen of weinig voorkomende planten stuurt u een deel van een gezond exemplaar mee. Verpak het gezonde monster apart en geef op het label aan dat het om gezond materiaal gaat.
- Voorkom dat bladeren en bloemen verontreinigd worden door meegestuurde aarde of substraat. Sluit de wortels af met een aparte zak, sluit deze eventueel af met een elastiekje om de stam.
- Verpak het geheel in papier om uitdroging en rotting te voorkomen. Het papier reguleert het vocht in de plastic zak.
Hoe weet ik hoeveel planten ik moet bemonsteren voor export?
Voor export zorgt vaak een keurmeester voor de monstername. U kunt hiervoor een e-mail sturen naar planning@naktuinbouw.nl. Zij kunnen u precies vertellen wat er moet gebeuren.
Wat is het verschil tussen ontsmette en behandelde zaden?
- Ontsmette zaden dragen in meer of mindere mate residuen. Meest duidelijke voorbeeld is met gewasbeschermingsmiddelen gecoate zaden. Doel is om de zaden zo veel mogelijk vrij te maken van schimmels en/of bacteriën. Deze producten kunnen de toetsen mogelijk beïnvloeden.
- Behandelde (gedesinfecteerde) zaden bevatten geen residuen. Voorbeelden hiervan zijn warm-water-behandeling of behandeling met TSP of HCl. Van deze producten wordt verwacht dat ze geen invloed op de toetsen hebben.
Mag ik ook ontsmette/gecoate zaden laten toetsen?
Gezondheidstoetsen op zaden zijn ontwikkeld en gevalideerd voor onbehandelde zaden. Zaadbehandelingen kunnen de betrouwbaarheid van de gezondheidsonderzoeken beïnvloeden. Stuur daarom bij voorkeur onbehandelde zaadmonsters in. Indien het de uitdrukkelijke wens/noodzaak is dat behandelde zaden getoetst worden, vermelden we op het attest een opmerking. Hierin staat dat de toets alleen gevalideerd is op onbehandelde zaden.
Dit is niet van toepassing voor toetsen waarbij uitdrukkelijk staat dat de toets op behandeld zaad wordt uitgevoerd. Graag wel bij de opdracht vermelden met welk middel de zaden zijn behandeld.
Voor kwaliteitstoetsen (kiemkracht, zuiverheid, etc.) speelt dit een minder grote rol.
Mag ik ook geprimede zaden laten toetsen?
Gezondheidstoetsen op zaden zijn ontwikkeld en gevalideerd voor onbehandelde zaden. Zaadbehandelingen kunnen de betrouwbaarheid van de gezondheidsonderzoeken beïnvloeden. Stuur daarom bij voorkeur onbehandelde zaadmonsters in. Zeker voor toetsen die uitgevoerd worden met behulp van een kweekmethode. Bij het primingsproces is er een sterke toename van het aantal micro-organismen in het zaad. Zelfs na extra ontsmetting na het primen kunnen er geen beoordeelbare uitslagen meer verkregen worden. De extra micro-organismen uit het zaad zorgen voor te veel storing in de toets.
Voor kwaliteitstoetsen (kiemkracht, zuiverheid, etc.) speelt dit een minder grote rol.
Kan Naktuinbouw voor aanvang van een gezondheidstoetsing de zaden ontsmetten?
Dit is helaas niet mogelijk om twee verschillende reden:
- Naktuinbouw heeft geen faciliteiten voor het toepassen van ontsmettingsmiddelen, anders dan voor het uitvoeren van de toets nodig is.
- Als een monster ontsmet wordt, dan is het niet meer het monster dat is ingestuurd en niet meer representatief voor de partij waar het monster uit is genomen.
Mogen met Thiram ontsmette monsters ingestuurd worden voor laboratoriumonderzoek?
Alleen als zaadpartijen met Thiram zijn behandeld en naar landen buiten de EU gaan, mogen we de monsters ontvangen en testen.
Kunnen monsters retour worden gestuurd?
Monsters bestemd voor gezondheidstoetsen kunnen niet retour gestuurd worden. Ten eerste worden deze monsters destructief getoetst. Na het toetsen zijn de monsters niet meer bruikbaar. Ten tweede bevinden ze zich in ingeperkt gebied. De monsters mogen dit gebied niet meer verlaten.